Faillissementsrecht

Als het financieel slecht gaat met een bedrijf of een persoon, kan het faillissement worden aangevraagd. Als de rechter het faillissement uitspreekt, dan wordt er een curator benoemd. De curator maakt het gehele vermogen van de schuldenaar 'te gelden' en verdeelt de opbrengst onder de schuldeisers. De regels hiervoor worden geregeld in het faillissementsrecht of insolventierecht.

Faillietverklaring

Rechtspersonen en natuurlijke personen kunnen failliet worden verklaard. Ook een vennootschap onder firma (vof) kan failliet worden verklaard. Een maatschap niet. Je kan failliet worden verklaard door een eigen aangifte of door een verzoek van één of meerdere schuldeisers.

Voorwaarden voor faillietverklaring

De schuldeiser die een verzoek tot faillietverklaring doet, moet aantonen dat hijzelf een vordering heeft op de schuldenaar en dat er tenminste nog één andere schuldeiser is met een openstaande vordering. Dit wordt ook wel een steunvordering genoemd. Ten minste één van deze vorderingen moet opeisbaar zijn. Daarnaast moet de schuldenaar in de toestand verkeren dat hij is opgehouden te betalen. Uiteindelijk is het de rechter die bevoegdheid is tot faillietverklaring. De rechter zal bepalen of hij de schuldenaar failliet verklaard of niet.

Omvang van faillissement

Het uitgangspunt is dat de faillissementsboedel bestaat uit het gehele vermogen van de schuldenaar. Dus ook wat hij tijdens de faillissementsprocedure nog verkrijgt. Voor natuurlijke personen gelden hier bepaalde uitzonderingen. Soms is de omvang van de faillissementsboedel lastig te bepalen. Bijvoorbeeld als de schuldenaar vóór faillissement al bepaalde goederen heeft verkocht, maar nog niet heeft geleverd.

Hoger beroep of verzet tegen faillietverklaring

Het kan zijn dat de schuldenaar het niet eens is met de faillietverklaring. Bijvoorbeeld omdat hij vindt dat er geen sprake is van een opeisbare vordering en/of steunvordering. De schuldenaar kan dan hoger beroep instellen tegen de faillietverklaring. Dit kan alleen als de schuldenaar aanwezig is geweest bij de zitting waar hij failliet werd verklaard. Met andere woorden, als de schuldenaar is gehoord. Als de schuldenaar niet aanwezig is geweest bij de zitting, kan hij in verzet tegen zijn faillietverklaring. De schuldenaar is dan niet gehoord.

Gevolgen van faillietverklaring

Als de schuldenaar failliet wordt verklaard, verliest hij het beheer en de beschikking over zijn vermogen. De curator wordt hiervoor bevoegd. De schuldenaar is niet langer bevoegd om bepaalde goederen te leveren. Dus ook al heeft hij het goed vóór faillissement verkocht, hij is niet meer bevoegd om het goed te leveren. Het is de bedoeling dat de schuldenaar zoveel mogelijk meewerkt aan de afwikkeling van het faillissement. Hij mag niet zonder toestemming van de rechter-commissaris zijn woonplaats verlaten. En hij is verplicht op elk moment inlichtingen te geven aan de curator of de rechter-commissaris. De schuldenaar kan in gegijzeld worden als hij niet aan zijn verplichtingen voldoet.

Lopende overeenkomsten

De schuldenaar is vaak partij bij overeenkomsten, zoals huur- en arbeidsovereenkomsten. Voor deze gevallen heeft de wet een oplossing gegeven. De curator neemt dan de plaats van de schuldenaar in. Als er geen wettelijke regeling is opgenomen, kun je ervan uitgaan dat het faillissement geen invloed heeft op de overeenkomst.

Taken van de curator

De curator is bevoegd met het beheer en de beschikking over het vermogen van de schuldenaar. Hij moet een boedelbeschrijving geven met een staat van alle baten en schulden. Daarnaast moet de curator ervoor zorgen dat de boedel in stand blijft. Het is niet de bedoeling dat er nog vermogen verdwijnt. Vervolgens gaat de curator over tot vereffening van de boedel. Hij gaat alle vermogensbestanddelen ten gelde maken. Bijvoorbeeld door machines, werkgerij of andere apparaten te verkopen die geld opleveren om schuldeisers te betalen. In sommige gevallen heeft hij een machtiging nodig van de rechter-commissaris. Bijvoorbeeld als hij een pand- of hypotheekrecht wil lossen.

Faillissementspauliana

Als de schuldenaar onrechtmatig handelt, kan de curator gebruik maken van de faillissementspauliana. De curator kan bepaalde rechtshandelingen die zijn verricht door de schuldenaar vóór faillietverklaring vernietigen. Zodra de schuldenaar met zo'n rechtshandeling andere schuldeisers heeft benadeeld, kan de curator deze handeling vernietigen. Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen een onverplichte rechtshandeling en een verplichte rechtshandeling.