Wat is overmacht?

Als iemand zijn afspraken niet nakomt, dan is er sprake van een tekortkoming in de nakoming van een verbintenis. Indien deze tekortkoming aan de schuldenaar kan worden toegerekend is er sprake van een wanprestatie. Maar als de tekortkoming niet aan de schuldenaar kan worden toegerekend is er sprake van overmacht. Als er sprake is van overmacht, dan ontstaat er geen verplichting tot schadevergoeding. De schuldeiser kan dus niet op grond van artikel 6:74 BW een schadevergoeding vorderen. Het is aan de schuldenaar om te stellen dat er sprake is van overmacht en om dit te bewijzen.

Artikel 6:75 BW geeft aan wanneer er sprake is van een overmacht. Dus wanneer een tekortkoming niet aan de schuldenaar kan worden toegerekend. Als de tekortkoming niet te wijten is aan de schuld van de schuldenaar, maar ook niet op grond van de wet, een rechtshandeling of vanwege in het verkeer geldende opvattingen voor risico van de schuldenaar moet komen.

Per geval moet worden gekeken of er sprake is van overmacht of niet. Het staat partijen in beginsel vrij om zelf af te spreken wanneer er wel of geen sprake is van overmacht. Hier zijn twee mogelijkheden van belang.

1. Garantie: als de schuldenaar een garantie heeft gesteld, bijvoorbeeld dat hij een bepaalde kwaliteit bezit of dat er een bepaald resultaat zal worden behaald, dan kan hij geen beroep meer doen op overmacht. Als er vervolgens sprake is van een tekortkoming, wordt deze hem of haar sowieso toegerekend. Los van het feit of het zijn schuld is of niet. De schuldenaar heeft bij het sluiten van de overeenkomst of het aangaan van de verbintenis de mogelijkheid om een beroep op overmacht te doen al opgegeven.
2. Vrijtekening: de schuldeiser kan ook afspreken met de schuldenaar dat bepaalde risico’s sowieso voor rekening van de schuldeiser zelf komen. In dit geval tekent de schuldenaar zich vrij. Als de schuldenaar tekortschiet in zijn verplichting, dan kan dit hem sowieso niet worden toegerekend, ook al was dit zijn fout. Het komt hoe dan ook voor rekening van de schuldeiser.