Wat is handelingsonbekwaamheid?

Op grond van artikel 3:32 lid 1 BW is ieder natuurlijk persoon bekwaam om rechtshandelingen te verrichten, voor zover de wet niet anders bepaalt. De wet bepaalt dus of iemand handelingsonbekwaam is of niet. Mensen die door de wet als handelingsonbekwaam worden bestemd zijn minderjarigen en mensen die onder curatele zijn gesteld. Iemand die onder curatele is gesteld kan zijn of haar eigen belangen niet goed behartigen. Daarom wordt er een wettelijke vertegenwoordiger aangesteld die dit voor hem of haar doet.

Gevolgen van handelingsonbekwaamheid

Als iemand handelingsonbekwaam is, dan kan diegene niet voor zichzelf rechtshandelingen verrichten die onaantastbaar zijn. Uit deze omschrijving blijkt dat iemand het niet voor zichzelf kan, maar dus wel voor een ander. Op grond van artikel 3:63 lid 1 BW kunnen minderjarige en mensen die onder curatele zijn gesteld namelijk wel op basis van een volmacht rechtshandelingen verrichten voor een ander. Als je bij de supermarkt boodschappen gaat doen, reken je af bij de kassa. Vaak zit daar een minderjarige achter, bijvoorbeeld iemand van zestien. Zelf is die handelingsonbekwaam, maar kan dus wel optreden als vertegenwoordiger van de supermarktketen.

Een handelingsonbekwame kan geen onaantastbare rechtshandelingen verrichten. Dit betekent dat de rechtshandelingen die toch worden verricht aantastbaar zijn. Ze kunnen nietig zijn, maar ook vernietigbaar. Als het gaat om een overeenkomst, kan deze vernietigd worden indien die is gesloten door een handelingsonbekwame. Een rechtshandeling van de handelingsonbekwame die vernietigbaar is blijft geldig, zolang de wettelijke vertegenwoordiger van de handelingsonbekwame geen beroep doet op de vernietigingsgrond. Bij een minderjarige is de wettelijke vertegenwoordiger – meestal – de ouders. Die hebben dan de bevoegdheid om de vernietigingsgrond in te roepen. Als zij dit niet doen, dan blijft de rechtshandeling dus gewoon geldig. Bij een onder curatele gestelde is de wettelijke vertegenwoordiger een curator. Die treedt dan op voor zijn of haar financiële belangen, maar ook voor andere belangen. De curator heeft dezelfde bevoegdheden als een voogd.