Slaafse nabootsing? Geen uitgemaakte zaak!
23 mei 2017
Stel: je brengt een nieuwe, hippe sieradenlijn op de markt. Natuurlijk hoop je dat het een groot succes wordt. Maar, na enige jaren ontdek je dat een concurrent sieraden aan de man brengt die heel sterk lijken op de jouwe. In sommige gevallen is dan sprake van een onrechtmatige slaafse nabootsing. Toch is niet altijd alles wat het lijkt! In een recent arrest leek (over)duidelijk sprake van nabootsing. De Hoge Raad oordeelde echter anders!
All round vs. Simstars
Wat was er aan de hand? Sinds 2009 verkoopt All Round zogenaamde Mi Moneda-hangers in Nederland. Een hanger uit de gelijknamige sieradenlijn voor vrouwen. De Mi Moneda-hanger bestaat uit een hanger in drie verschillende kleuren, in drie maatvoeringen en daarvoor geschikte munten of schijven. De hanger bestaat uit twee delen, welke door een scharnier zijn verbonden delen en kan worden geopend om er een verwisselbare munt of schijf in te plaatsen.
Simstars brengt sinds 2012 onder de merknaam ‘Nikki Lissoni’ een sieradenlijn voor vrouwen op de Nederlandse markt, die bestaat (sterk) vergelijkbare hangers. De Nikki Lissoni-hanger is tevens verkrijgbaar in drie verschillende kleuren, drie maatvoeringen en (u raadt het al..) ook daarvoor geschikte munten of schijven. De Nikki Lissoni-hanger bestaat eveneens uit twee door een scharnier verbonden delen en kan ook worden geopend om er een verwisselbare munt of schijf in te plaatsen.
Op het eerste gezicht lijkt daarmee sprake van een duidelijke, uitgemaakte zaak, toch werd er tot aan de Hoge Raad geprocedeerd. Wat vindt de Hoge Raad?
Het uitgangspunt
Als een product niet (meer) wordt beschermd door een absoluut recht van intellectuele eigendom, geldt dat nabootsing van dit product in beginsel vrijstaat, zo stelt de Hoge Raad. Hiervoor geldt echter een belangrijke uitzondering. Als door de nabootsing verwarring bij het publiek valt te duchten, moet de nabootsende concurrent bij het nabootsen alles doen wat redelijkerwijs, en zonder afbreuk te doen aan de deugdelijkheid of bruikbaarheid van zijn eigen product, mogelijk en nodig is om te voorkomen dat verwarring ontstaat. Dit volgt uit het eerdere ‘Lego-arrest‘ van de Hoge Raad.
Nabootsing waarmee nodeloos verwarring veroorzaakt, is een vorm van oneerlijke mededinging. Hiertegen kan een vordering uit onrechtmatige daad worden ingesteld.
Een ‘eigen gezicht’
Maar wanneer is sprake van verwarring. Van verwarring kan, volgens de Hoge Raad, pas sprake zijn als het nagebootste product een ‘eigen gezicht’ op de markt heeft. Er is sprake van een eigen gezicht als het nagebootste product zich (sterk) onderscheidt van andere, gelijksoortige producten op de markt. Denk bijvoorbeeld aan een bijzondere vorm of kleur. De mate waarin het product zich moet onderscheiden van gelijksoortige producten om van een mogelijk gevaar voor verwarring te spreken, hangt (onder meer) af van het aantal gelijksoortige producten op de markt. Een eigen gezicht van een product kan afnemen, of zelfs verdwijnen als er meer soortgelijke producten op de markt verschijnen. Dit wordt ook wel ‘verwateren’ genoemd.
Als sprake is van (slaafse) nabootsing van zijn product mag van de producent worden verwacht dat hij probeert om de nabootsingen van de markt te weren. Daarmee stelt hij immers het eigen gezicht van zijn product veilig. Het hangt van de omstandigheden van het geval af welke mate van inspanning van de producent kan worden gevergd.
Oneerlijke concurrentie
Het verbod op slaafse nabootsing beoogd producenten te beschermen tegen oneerlijke concurrentie. Uit het Rummikub-arrest van de Hoge Raad volgt dat, bij de vraag of het publiek de nabootsing zal verwarren met het nagebootste product, wordt gekeken naar de invloed van de gelijkenis op de aankoopbeslissing. De rechter moet beoordelen of er in een concreet geval sprake is van een (gevaar voor) nodeloze verwarring bij het publiek.
Slaafse nabootsing?
All Round moest daarom aannemelijk maken dat Nikki Lissoni-hanger een slaafse nabootsing van haar Mi Moneda-hanger is. Daarnaast moet All Round aannemelijk maken dat zij zich voldoende heeft ingespannen om de verkoop van de nabootsingen te beëindigen. Bijvoorbeeld door het verzenden van sommaties of het aanhangig maken van verbodsvorderingen. De Hoge Raad oordeelt dat All Round hierin niet is geslaagd.
Hoewel het (toch) op voorhand een uitgemaakte zaak leek, blijf All Round achter met de spreekwoordelijke gebakken peren. De Nikki Lissoni-hanger blijft op de markt.
Lees de interessante uitspraak van de Hoge Raad hier.
